Việt Nam đang chuẩn bị bước sang một chu kỳ tăng trưởng mới với tầm nhìn dài hạn và quyết tâm đổi mới sâu rộng. Theo Chỉ thị số 31/CT- TTg năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2026 - 2030, Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10%/năm trở lên, hướng đến những đột phá mang tính nền tảng về thể chế, hạ tầng, nhân lực và chuyển đổi số.
Bối cảnh này mở ra thời kỳ định hình lại mô hình tăng trưởng quốc gia, trong đó khu vực doanh nghiệp - đặc biệt là khu vực tư nhân - giữ vai trò trung tâm của quá trình phát triển. Khi Chính phủ xác lập mô hình tăng trưởng mới, doanh nghiệp Việt sẽ đứng ở đâu trong kỷ nguyên này?
II. Bức tranh chiến lược mới: Năm trụ cột tạo cơ hội cho doanh nghiệp
🔹 Cải cách thể chế và môi trường đầu tư kinh doanh: Chính phủ định hướng chuyển từ “tiền kiểm sang hậu kiểm”, giảm chi phí tuân thủ, và mở rộng không gian phát triển cho khu vực tư nhân, đặc biệt là doanh nghiệp nhỏ, vừa và khởi nghiệp sáng tạo.
🔹 Đầu tư hạ tầng và năng lượng: Các dự án cao tốc Bắc - Nam, đường sắt tốc độ cao, cùng chiến lược phát triển năng lượng tái tạo, điện hạt nhân, đang hình thành chuỗi giá trị mới cho lĩnh vực logistics, xây dựng, vật liệu và dịch vụ kỹ thuật.
🔹 Chuyển đổi số và khoa học công nghệ: Các lĩnh vực như kinh tế số, trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, thương mại điện tử và công nghệ xanh trở thành động lực chủ yếu cho năng suất và đổi mới sáng tạo.
🔹 Phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao: Chính phủ nhấn mạnh và khuyến khích đào tạo kỹ năng STEM, tiếng Anh, kỹ năng số và mở rộng hợp tác quốc tế trong giáo dục.
🔹 Kinh tế xanh - tuần hoàn - phát triển bền vững: Trụ cột này thúc đẩy doanh nghiệp “xanh hóa” sản xuất, giảm phát thải và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu carbon thấp.
III. Cơ hội cụ thể cho từng nhóm doanh nghiệp
Từ năm trụ cột trên, các nhóm doanh nghiệp Việt có thể nhận diện rõ những hướng đi phù hợp.
🔹 Đối với doanh nghiệp sản xuất
Đây là thời điểm để tham gia vào các dự án đầu tư công và chuỗi cung ứng hạ tầng - năng lượng, đồng thời đẩy mạnh ứng dụng công nghệ sạch, tiêu chuẩn ESG và mô hình sản xuất xanh.
🔹 Đối với doanh nghiệp dịch vụ và logistics
Cần tận dụng sự bùng nổ của thương mại điện tử và nhu cầu vận chuyển hàng hóa gia tăng bằng cách đầu tư vào số hóa quản lý chuỗi cung ứng, mở rộng mạng lưới kho bãi và kết nối vùng.
🔹 Đối với doanh nghiệp công nghệ và khởi nghiệp sáng tạo
Doanh nghiệp đang đứng trước cơ hội hiếm có với các chính sách ưu đãi thuế, quỹ đổi mới sáng tạo và cơ chế thử nghiệm sandbox, là thời điểm vàng để phát triển các sản phẩm và nền tảng số phục vụ quản trị doanh nghiệp, dữ liệu, trí tuệ nhân tạo và tự động hóa.
🔹 Đối với doanh nghiệp nông nghiệp và khu vực địa phương
Việc ứng dụng công nghệ sinh học, IoT và truy xuất nguồn gốc sẽ giúp nâng cao giá trị nông sản, đồng thời tham gia các chương trình phát triển nông thôn mới và kinh tế xanh theo vùng miền.
IV. Doanh nghiệp cần làm gì để nắm bắt cơ hội
Chủ động điều chỉnh chiến lược kinh doanh, bảo đảm phù hợp với định hướng quốc gia. Mỗi doanh nghiệp cần tự đặt câu hỏi: sản phẩm, công nghệ và quy trình của mình đã thực sự gắn với ba trục tăng trưởng mới - số hóa, xanh hóa và sáng tạo - hay chưa?
Tăng cường năng lực quản trị, minh bạch tài chính, chuẩn bị điều kiện để tiếp cận các nguồn vốn ưu đãi, dự án đầu tư công hoặc hợp tác theo hình thức PPP.
Đầu tư vào con người và công nghệ: Xây dựng quy trình đào tạo nội bộ về chuyển đổi số, ESG, đồng thời trang bị kỹ năng quản trị hiện đại.
Liên kết vùng và hợp tác công - tư, tận dụng các chính sách phát triển vùng động lực, cực tăng trưởng và chuỗi giá trị liên ngành. Việc đẩy mạnh đổi mới sáng tạo và đăng ký sở hữu trí tuệ không chỉ giúp bảo vệ tài sản doanh nghiệp, mà còn tạo lợi thế trong tiếp cận các chính sách ưu đãi về thuế, quỹ đổi mới sáng tạo và khu công nghệ cao.
V. Thách thức doanh nghiệp cần lưu ý
Bên cạnh cơ hội, giai đoạn 2026–2030 cũng đặt ra không ít thách thức. Nguy cơ “tăng trưởng nóng” có thể tạo áp lực lên nguồn vốn và nhân lực. Nhiều doanh nghiệp vẫn thiếu năng lực thực thi trong chuyển đổi số hoặc quản trị ESG - yếu tố ngày càng được yêu cầu trong hợp tác quốc tế. Cạnh tranh sẽ trở nên khốc liệt hơn khi Việt Nam hội nhập sâu vào thị trường toàn cầu, kéo theo yêu cầu cao về minh bạch, tuân thủ và tiêu chuẩn quốc tế.
VI. Kết luận: Từ “đứng ngoài cuộc” đến “đồng hành cùng Chính phủ”
Chiến lược phát triển mới của Chính phủ không chỉ là kế hoạch của Nhà nước, mà còn là bản đồ cơ hội cho cộng đồng doanh nghiệp Việt Nam. Trong bối cảnh mới, doanh nghiệp cần chuyển từ tư duy phản ứng sang chủ động, từ “thích nghi” sang “dẫn dắt xu hướng”.
Nếu giai đoạn 2021–2025 được xem là thời kỳ hồi phục sau biến động, thì 2026–2030 chính là giai đoạn bứt phá để doanh nghiệp Việt vươn tầm khu vực và khẳng định vị thế mới trong chuỗi giá trị toàn cầu. Đồng hành cùng Chính phủ, doanh nghiệp không chỉ là người hưởng lợi từ chính sách, mà còn là lực lượng kiến tạo tương lai kinh tế Việt Nam.
