Dự thảo Luật Phá sản Việt Nam 2025 – Phần 3: Tạm ứng chi phí phục hồi, chi phí phá sản như thế nào?

Tòa án nhân dân tối cao vừa công bố Dự thảo Luật Phá sản (sửa đổi) (sau đây gọi là "Dự thảo 2025") nhằm sửa đổi Luật Phá sản 2014 số 51/2014/QH13 (sau đây gọi là "Luật Phá sản 2014"). Dự thảo 2025 quy định rõ vai trò và trách nhiệm của các bên liên quan chính như thẩm phán, quản tài viên, chủ nợ và con nợ, đồng thời chi tiết hóa các bước bắt đầu và quản lý thủ tục phá sản, bao gồm thời gian và quy trình kháng nghị. Dự thảo cũng đề cập đến quản lý tài sản và nợ phải trả, thứ tự ưu tiên thanh toán nợ, cũng như các trường hợp có thể tạm dừng hoặc đình chỉ thủ tục phá sản. ALTAS đã nghiên cứu Dự thảo 2025 (phiên bản hiện tại 1.0) để phân tích các tác động pháp lý, được trình bày dưới đây.

Tạm ứng chi phí phục hồi, chi phí phá sản

Dự thảo 2025 đề xuất hai phương án để tạm ứng chi phí phục hồi, phá sản trong trường hợp người nộp đơn được miễn nghĩa vụ thanh toán hoặc đối với thủ tục phá sản rút gọn:

· Phương án 1: Chi phí phục hồi tạm ứng có thể được trích từ lệ phí đăng ký doanh nghiệp và hợp tác xã. Mức phí này sẽ do Chính phủ quy định, trong đó một phần sẽ được sử dụng để tài trợ cho chi phí tạm ứng này.

· Phương án 2: Chi phí phục hồi tạm ứng sẽ được bảo đảm bởi ngân sách Nhà nước.

Hai phương án này nhằm giải quyết tình huống khi tổ chức nộp đơn phục hồi hoặc phá sản không có khả năng chi trả chi phí ban đầu, giúp quá trình phá sản vẫn có thể tiếp tục. Dự thảo 2025 cũng quy định rằng nghĩa vụ nộp chi phí tạm ứng sẽ được miễn cho các trường hợp theo điểm b, khoản 1, Điều 105 và khoản 2, Điều 143. Ngoài ra, nếu doanh nghiệp có đủ tài sản để trả chi phí phá sản, người nộp đơn sẽ được hoàn trả khoản chi phí tạm ứng đã thanh toán. Tuy nhiên, nếu doanh nghiệp không còn tài sản, người nộp đơn sẽ không được hoàn trả.

Các hạn chế sau khi Tòa án tuyên bố mở thủ tục phá sản

Sau khi tòa án quyết định mở thủ tục phá sản, doanh nghiệp hoặc hợp tác xã liên quan sẽ bị cấm thực hiện một số hành vi nhằm bảo vệ tài sản và đảm bảo việc phân chia công bằng cho các chủ nợ. Dưới đây là một số hoạt động bị cấm sau khi nộp đơn phá sản:

· Che giấu hoặc chuyển nhượng tài sản: Doanh nghiệp bị nghiêm cấm che giấu, di chuyển hoặc tặng cho bất kỳ tài sản nào. Điều này bao gồm mọi hành vi có thể làm giảm giá trị tài sản hoặc khiến tài sản không còn sẵn có cho các chủ nợ.

· Thanh toán các khoản nợ không có bảo đảm: Doanh nghiệp không được phép thanh toán các khoản nợ không có tài sản thế chấp để tránh ưu ái một số chủ nợ nhất định. Tuy nhiên, có một số ngoại lệ, chẳng hạn như thanh toán tiền lương cho người lao động phát sinh sau khi nộp đơn phá sản.

· Từ bỏ quyền đòi nợ: Doanh nghiệp không được từ bỏ quyền thu hồi các khoản nợ mà người khác đang nợ mình, nhằm đảm bảo tất cả tài sản tiềm năng đều có thể được phân chia trong quá trình phá sản.

· Chuyển đổi nợ không có bảo đảm thành nợ có bảo đảm: Doanh nghiệp không được phép chuyển đổi các khoản nợ không có bảo đảm thành nợ có bảo đảm bằng tài sản của công ty, nhằm ngăn chặn việc ưu tiên một số chủ nợ và làm giảm tài sản dành cho các chủ nợ khác.

Những hạn chế này được đặt ra để duy trì tính công bằng và minh bạch trong quá trình phá sản. Mọi giao dịch vi phạm các quy định này sẽ bị coi là vô hiệu và có thể bị tòa án hủy bỏ. Việc tuân thủ các quy định này là rất quan trọng để tránh các rắc rối pháp lý phát sinh.

Ngoài ra, cần lưu ý rằng sau khi nộp đơn phá sản, doanh nghiệp vẫn có thể tiếp tục hoạt động nhưng phải chịu sự giám sát của quản tài viên và đại diện chủ nợ. Trước khi thực hiện một số hoạt động, doanh nghiệp phải báo cáo với quản tài viên, bao gồm các hoạt động liên quan đến vay mượn, cầm cố, thế chấp, bảo lãnh, bán, chuyển nhượng hoặc cho thuê tài sản.

Thủ tục phá sản “rút gọn” mới

Những sửa đổi được đề xuất đối với Luật Phá sản 2014 đề ra các tiêu chí cụ thể để áp dụng thủ tục phá sản rút gọn, còn được gọi là thủ tục “tốc hành”. Các tiêu chí này tập trung vào quy mô và mức độ phức tạp của doanh nghiệp cũng như các khoản nợ của doanh nghiệp. Có hai phương án chính để xác định điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn:

Phương án 1

· Doanh nghiệp được phân loại là doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ.

· Doanh nghiệp có ít hơn 20 chủ nợ không có bảo đảm.

· Hoặc, là doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ có tổng số nợ dưới 10 tỷ đồng.

Phương án 2:

· Doanh nghiệp có ít hơn 10 chủ nợ không có bảo đảm.

· Doanh nghiệp có dưới 200 lao động.

· Hoặc, là doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ và đủ điều kiện áp dụng thủ tục phục hồi rút gọn.

Ở cả hai phương án, doanh nghiệp có thể đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn nếu được coi là "doanh nghiệp nhỏ hoặc siêu nhỏ" và đáp ứng một trong các tiêu chí về số lượng chủ nợ hoặc tổng số nợ. Những tiêu chí này nhằm đơn giản hóa quá trình phá sản đối với các trường hợp nhỏ và ít phức tạp hơn, giúp quá trình diễn ra nhanh chóng và hiệu quả hơn. Thủ tục rút gọn cũng nhằm giảm bớt gánh nặng và chi phí so với thủ tục phá sản thông thường.

Ngoài ra, thủ tục rút gọn còn có một số quy định đặc biệt:

· Thời hạn giải quyết thủ tục rút gọn chỉ bằng một nửa so với thủ tục phá sản thông thường.

· Không bắt buộc phải có quản tài viên do tòa án chỉ định, trừ khi có yêu cầu từ một bên tham gia thủ tục.

· Ngưỡng hợp lệ cho hội nghị chủ nợ được giảm xuống còn hơn 51% tổng số nợ.

· Một nghị quyết tại cuộc họp chủ nợ chỉ cần hơn 51% tổng số nợ đồng ý để được thông qua.

Nếu một vụ việc ban đầu đủ điều kiện áp dụng thủ tục rút gọn nhưng sau đó không còn đáp ứng các yêu cầu, vụ việc sẽ được chuyển sang thủ tục phá sản thông thường.

Trong một số trường hợp đặc biệt, khi doanh nghiệp đáp ứng điều kiện áp dụng thủ tục phá sản rút gọn, tòa án phải quyết định trong vòng 15 ngày kể từ ngày chấp nhận đơn yêu cầu phá sản liệu có áp dụng thủ tục này hay không.

Nếu doanh nghiệp đáp ứng các điều kiện nhất định (quy định tại các điều 2, 3 và 4 của điều 140), tòa án phải tuyên bố doanh nghiệp phá sản trong vòng 30 ngày kể từ ngày chấp nhận yêu cầu. Trong trường hợp doanh nghiệp bị tuyên bố phá sản theo điều kiện này, người nộp đơn yêu cầu phá sản sẽ không được hoàn lại chi phí tạm ứng phá sản.

ALTAS cung cấp dịch vụ pháp lý liên quan đến phá sản và tái cấu trúc doanh nghiệp

(i) Dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến thủ tục phá sản, bao gồm: thủ tục thanh toán, hậu quả pháp lý, các biện pháp xử lý tài sản, v.v.;

(ii) Dịch vụ kiểm tra và đánh giá tính pháp lý của hợp đồng và các khoản nợ đến hạn;

(iii) Dịch vụ đại diện khách hàng trong quá trình phá sản, tham gia đàm phán với các bên liên quan;

(iv) Dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến tái cấu trúc doanh nghiệp.

KẾT LUẬN

ALTAS cung cấp các dịch vụ hỗ trợ toàn diện, đảm bảo tuân thủ quy định của pháp luật Việt Nam từ việc chuẩn bị tài liệu cần thiết, xin giấy phép cho đến thực hiện các nghĩa vụ sau cấp phép. Vui lòng liên hệ với Partner - ông Chris Luong qua email chris.luong@altas.vn để được tư vấn, hỗ trợ nhanh nhất.

Bản quyền © 2025 ALTAS LAW. Bảo lưu mọi quyền. Quyền sở hữu: Tài liệu này và nội dung thể hiện trong đó (Tài Liệu) là tài nguyên độc quyền thuộc sở hữu độc quyền của ALTAS LAW (tức là ALTAS LAW, ALTAS CORP và các công ty thành viên). Việc sử dụng Tài Liệu này tự nó không tạo ra bất kỳ mối quan hệ hợp đồng hoặc bất kỳ mối quan hệ luật sư/khách hàng nào giữa ALTAS LAW và bất kỳ bên nào. Miễn trừ trách nhiệm: Tất cả Tài Liệu chỉ nhằm mục đích cung cấp thông tin và có thể không phản ánh những quy định pháp lý mới nhất. Tất cả các tóm tắt về luật, quy định và thông lệ đều có thể thay đổi. Tài Liệu này không được cung cấp dưới dạng tư vấn pháp lý hoặc chuyên môn cho bất kỳ vấn đề cụ thể nào. Tài Liệu không nhằm mục đích thay thế cho việc tham khảo (và tuân thủ) các điều khoản chi tiết của luật, quy tắc, quy định hoặc biểu mẫu hiện hành nào. Khách hàng được khuyến cáo phải tư vấn pháp lý trước khi quyết định thực hiện hoặc không thực hiện bất kỳ hành động nào dựa theo thông tin nêu trong Tài Liệu. ALTAS LAW và các biên tập viên cùng các tác giả không đảm bảo tính chính xác của Tài Liệu và từ chối chịu bất kỳ trách nhiệm đối với bất kỳ bên nào liên quan đến hành động của họ dựa trên toàn bộ hoặc bất kỳ phần nào của Tài Liệu. Tài Liệu có thể chứa các liên kết đến các trang website bên ngoài và các trang website bên ngoài có thể dẫn liên kết đến Tài Liệu. ALTAS LAW không chịu trách nhiệm về nội dung hoặc hoạt động của bất kỳ trang website bên ngoài nào như vậy và từ chối mọi trách nhiệm liên quan đến nội dung hoặc hoạt động của bất kỳ trang website bên ngoài nào. Lưu ý: kết quả đã đạt được trong quá khứ không đảm bảo cho một kết quả tương tự trong tương lai, mỗi vụ việc đều có tính chất khác nhau.

Tác giả: Lương Văn Chương - Luật sư điều hành tại ALTAS và Phạm Uyên Thy - Trợ Lý Pháp Lý Cao Cấp

Ngày: 22/02/2025