CẬP NHẬT LUẬT DỮ LIỆU 2024: NHỮNG ĐIỂM NHẤN VÀ QUY ĐỊNH QUAN TRỌNG

Ngày 30/11/2024, Quốc hội Việt Nam đã thông qua Luật Dữ liệu 2024 (Luật số 60/2024/QH15), chính thức có hiệu lực từ ngày 01/07/2025. Đây là cột mốc quan trọng nhằm xây dựng nền tảng pháp lý vững chắc cho việc quản trị, bảo vệ và phát triển dữ liệu tại Việt Nam.

Những điểm nổi bật trong Luật Dữ liệu 2024

Những đối tượng liên quan đến dữ liệu bị quản lý nghiêm ngặt

• Cơ quan, tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước tham gia các hoạt động liên quan đến dữ liệu số tại Việt Nam đều phải tuân thủ quy định của luật.

• Dữ liệu quan trọng và dữ liệu cốt lõi: Bao gồm các dữ liệu liên quan đến quốc phòng, an ninh, ngoại giao, kinh tế vĩ mô, và an toàn cộng đồng. Các dữ liệu này bị giám sát nghiêm ngặt và phải được bảo vệ theo tiêu chuẩn đặc biệt.

• Cơ sở dữ liệu quốc gia: Bắt buộc phải lưu trữ trên hạ tầng của Trung tâm Dữ liệu Quốc gia để đảm bảo an ninh và tính toàn vẹn.

Điều kiện và thủ tục cấp phép cho các dịch vụ dữ liệu

• Sản phẩm, dịch vụ trung gian dữ liệu:

  • Các tổ chức cung cấp sản phẩm và dịch vụ trung gian dữ liệu (kết nối, chia sẻ, truy cập dữ liệu) phải đăng ký hoạt động và quản lý theo quy định về đầu tư, ngoại trừ các dịch vụ nội bộ.

  • Phải đảm bảo tuân thủ các quy định về bảo mật, an toàn thông tin, và an ninh mạng.

• Dịch vụ phân tích và tổng hợp dữ liệu:

  • Nếu các sản phẩm, dịch vụ này có thể gây ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh hoặc sức khỏe cộng đồng, tổ chức cung cấp phải đăng ký và chịu sự giám sát đặc biệt từ cơ quan quản lý nhà nước.

  • Trường hợp kết nối với cơ sở dữ liệu quốc gia để phân tích, tổng hợp, cần có sự chấp thuận từ cơ quan có thẩm quyền.

• Dịch vụ sàn giao dịch dữ liệu:

  • Chỉ được cung cấp bởi các đơn vị sự nghiệp công lập hoặc doanh nghiệp nhà nước đã được cấp phép.

  • Dữ liệu giao dịch phải tuân thủ quy định chặt chẽ về loại dữ liệu và không vi phạm quy định về an ninh, quốc phòng, và quyền lợi cá nhân

Loại dữ liệu được phép giao dịch trên sàn giao dịch dữ liệu

• Dữ liệu được phép giao dịch:

  • Dữ liệu không thuộc danh mục bí mật nhà nước hoặc dữ liệu cấm giao dịch.

  • Dữ liệu cá nhân phải có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu hoặc quy định pháp luật cho phép.

  • Dữ liệu khác được chủ sở hữu dữ liệu cho phép giao dịch.

• Dữ liệu cấm giao dịch:

  • Dữ liệu ảnh hưởng đến quốc phòng, an ninh, và đối ngoại.

  • Dữ liệu chưa có sự đồng ý của chủ thể dữ liệu.

Dữ liệu có phải tài sản không?

• Theo Luật Dữ liệu, dữ liệu được coi là tài sản, và quyền sở hữu dữ liệu được xem như quyền tài sản theo quy định pháp luật về dân sự. Chủ sở hữu dữ liệu có toàn quyền quyết định việc phát triển, bảo vệ, khai thác, và trao đổi giá trị dữ liệu thuộc quyền sở hữu của mình.

Doanh nghiệp có bắt buộc cung cấp dữ liệu cho cơ quan nhà nước không?

• Các doanh nghiệp phải cung cấp dữ liệu cho cơ quan nhà nước khi có yêu cầu hợp pháp trong các trường hợp:

  • Ứng phó tình trạng khẩn cấp.

  • Nguy cơ đe dọa an ninh quốc gia.

  • Phòng chống thiên tai, thảm họa, khủng bố, hoặc bạo loạn.

• Cơ quan nhà nước phải đảm bảo sử dụng đúng mục đích, bảo mật dữ liệu và xóa dữ liệu sau khi không còn cần thiết.

Thủ tục chuyển dữ liệu ra nước ngoài

• Việc chuyển dữ liệu ra nước ngoài phải tuân thủ:

  • Quy định về bảo vệ quốc phòng, an ninh và quyền lợi quốc gia.

  • Sự chấp thuận của cơ quan nhà nước có thẩm quyền, đặc biệt đối với dữ liệu quan trọng và dữ liệu cốt lõi.

  • Cơ quan, tổ chức, cá nhân muốn chuyển dữ liệu phải đảm bảo an toàn, bảo mật và đáp ứng các tiêu chuẩn pháp luật quốc tế mà Việt Nam tham gia.

Đánh giá và triển vọng

Luật Dữ liệu 2024 không chỉ thiết lập khung pháp lý rõ ràng cho quản lý dữ liệu mà còn tạo động lực phát triển thị trường dữ liệu tại Việt Nam. Tuy nhiên, các tổ chức, doanh nghiệp cần chuẩn bị kỹ lưỡng về cơ sở hạ tầng và tuân thủ nghiêm ngặt các quy định để khai thác tối đa cơ hội mà luật mang lại. Chuyển đổi số không chỉ là xu hướng mà còn là trách nhiệm pháp lý và cơ hội kinh tế quan trọng trong bối cảnh toàn cầu hóa. 

ALTAS cam kết hỗ trợ các doanh nghiệp trong giai đoạn đầy biến động này. Vui lòng liên hệ với Altas tại email contact@altas.vn hoặc Luật sư Thành viên Chris Luong tại email chris.luong@altas.vn.nếu bạn có bất kỳ câu hỏi nào hoặc cần hỗ trợ trong lĩnh vực dữ liệu, bảo vệ dữ liệu cá nhân và công nghệ.