CẬP NHẬT PHÁP LÝ: VIỆT NAM HƯỚNG TỚI VỊ THẾ TRUNG TÂM TÀI CHÍNH TOÀN CẦU: DOANH NGHIỆP CẦN BIẾT GÌ VỀ NGHỊ QUYẾT TTTCQT?

Trong bối cảnh các dòng vốn toàn cầu liên tục dịch chuyển và cuộc cạnh tranh giữa các trung tâm tài chính (TTTC) trong khu vực ngày càng gay gắt, Việt Nam đang có một bước đi chiến lược đầy tham vọng. Với việc Quốc hội chính thức ban hành Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế (TTTCQT), có hiệu lực từ ngày 01 tháng 9 năm 2025, một sân chơi mới với những luật lệ đột phá sắp được mở ra tại Thành phố Hồ Chí Minh và Đà Nẵng. Với cấu trúc bao gồm 6 Chương, 35 Điều, đây không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là lời khẳng định mạnh mẽ về quyết tâm của Việt Nam trong việc kiến tạo một trung tâm tài chính năng động, có sức cạnh tranh quốc tế.

1. Một sân chơi mới với luật lệ riêng

Nghị quyết kiến tạo một không gian pháp lý đặc thù, gần như tự chủ, tách biệt với các quy định chung để đảm bảo tính linh hoạt và cạnh tranh. Điểm nhấn là một cơ cấu quản trị chuyên biệt và hiện đại, bao gồm:

• Cơ quan điều hành chịu trách nhiệm quản lý, điều hành trực tiếp mọi hoạt động tại TTTCQT,

• Cơ quan giám sát chuyên trách về thanh tra, giám sát và xử lý vi phạm nhằm đảm bảo tuân thủ các chuẩn mực quốc tế, cùng

• Trung tâm Trọng tài quốc tế để giải quyết các tranh chấp thương mại. Đáng chú ý, Cơ quan điều hành có thẩm quyền ban hành Quy chế hoạt động riêng, và các quy chế này sẽ được ưu tiên áp dụng để giải quyết các vấn đề phát sinh trong phạm vi của nó.

Một trong những quy định mang tính cách mạng là việc ưu tiên áp dụng Nghị quyết và các văn bản hướng dẫn. Minh chứng cho điều này có thể kể đến như:

• Cho phép áp dụng quy định tại Nghị quyết này trong trường hợp có sự khác biệt với các luật khác.

• Cho phép các bên được quyền thỏa thuận lựa chọn áp dụng pháp luật nước ngoài đối với các giao dịch có ít nhất một bên là tổ chức, cá nhân nước ngoài, miễn là hệ quả của việc áp dụng không trái với những nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam.

• Quy định tiếng Anh là ngôn ngữ chính thức trong các giao dịch và hoạt động tại TTTCQT, tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho cộng đồng tài chính quốc tế.

2. Những đặc quyền vượt trội dành cho nhà đầu tư

Nghị quyết đưa ra một loạt ưu đãi vượt trội nhằm thu hút các dòng vốn lớn và nguồn nhân lực chất lượng cao, tạo ra một môi trường đầu tư gần như miễn nhiễm với các rào cản thông thường.

Về chính sách thuế, đây được xem là “đòn bẩy” mạnh mẽ nhất với những quy định như sau:

• Áp dụng mức thuế suất thu nhập doanh nghiệp cho các dự án đầu tư mới thuộc ngành, nghề ưu tiên phát triển chỉ 10% trong suốt 30 năm; đi kèm chính sách miễn thuế tối đa 04 năm và giảm 50% số thuế phải nộp trong 09 năm tiếp theo.

• Áp dụng mức thuế suất 15% cho các dự án không thuộc lĩnh vực ưu tiên trong 15 năm cùng các ưu đãi miễn, giảm hấp dẫn khác quy định tại điểm b khoản 1 Điều 19.

• Miễn hoàn toàn thuế thu nhập cá nhân từ tiền lương, tiền công đến hết năm 2030 đối với cá nhân, các nhà quản lý, chuyên gia, nhà khoa học (cả người Việt Nam và người nước ngoài) làm việc tại TTTCQT.

• Thu nhập từ việc chuyển nhượng vốn góp vào các Thành viên của TTTCQT cũng được hưởng ưu đãi miễn thuế tương tự.

Bên cạnh thuế, các rào cản về đất đai và lao động cũng được tháo gỡ triệt để nhờ các chính sách như sau:

• Giao đất hoặc cho thuê đất với thời hạn tối đa lên đến 70 năm, và 50 năm đối với các lĩnh vực khác cho các dự án trong lĩnh vực ưu tiên.

• Cho phép các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài thế chấp quyền sử dụng đất tại các tổ chức tín dụng nước ngoài để vay vốn đầu tư.

• Miễn giấy phép lao động cho người nước ngoài làm việc tại TTTCQT nếu đáp ứng tiêu chuẩn chuyên môn và có thể được cấp thị thực (ký hiệu UĐ1) hoặc thẻ tạm trú dài hạn lên tới 10 năm cùng với thành viên gia đình (ký hiệu UĐ2).

Ngoài ra, nhà đầu tư nước ngoài được hưởng những quyền lợi chưa từng có. Họ có thể thành lập tổ chức kinh tế tại TTTCQT mà không cần phải có dự án đầu tư và không phải thực hiện thủ tục cấp Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư. Đồng thời, họ cũng không phải thực hiện thủ tục đăng ký khi góp vốn, mua cổ phần của các Thành viên TTTCQT, ngoại trừ lĩnh vực ngân hàng.

3. Mở cửa dòng vốn và thúc đẩy sáng tạo

Để TTTCQT thực sự là một trung tâm giao thương tài chính, Nghị quyết đã xây dựng các cơ chế thông thoáng cho dòng vốn và khuyến khích các sản phẩm tài chính mới, được thể hiện qua các chính sách như:

• Không tính vào nợ nước ngoài của quốc gia đối với các khoản vay vốn bằng ngoại tệ từ nước ngoài của thành viên, giúp các doanh nghiệp tại đây tiếp cận nguồn vốn quốc tế dễ dàng hơn.

• Cho phép nhà đầu tư nước ngoài có thể tự do chuyển vốn, lợi nhuận ra nước ngoài bằng ngoại tệ thông qua các tài khoản mở tại TTTCQT, đây được coi là một yếu tố then chốt để đảm bảo tính thanh khoản và sự tin tưởng của nhà đầu tư nước ngoài.

• Cho phép thành lập các sàn giao dịch, nền tảng giao dịch cho các sản phẩm như tín chỉ carbon, hàng hóa và phái sinh hàng hóa, sản phẩm văn hóa nghệ thuật, kim loại quý hiếm, và tài chính xanh.

Một cơ chế thử nghiệm có kiểm soát (sandbox) cho lĩnh vực công nghệ tài chính (Fintech) và đổi mới sáng tạo sẽ được triển khai với các chính sách thông thoáng:

• Cho phép các công ty thử nghiệm những sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh đột phá mà pháp luật hiện hành chưa có quy định, trong một môi trường được kiểm soát chặt chẽ nhưng linh hoạt.

• Cho phép người tham gia thử nghiệm được miễn trừ trách nhiệm hành chính và dân sự đối với Nhà nước nếu gây thiệt hại do nguyên nhân khách quan và tuân thủ đúng quy trình.

4. Cơ chế giải quyết tranh chấp linh hoạt và an toàn

Một trong những lo ngại lớn nhất của nhà đầu tư quốc tế là rủi ro pháp lý và tranh chấp. Nghị quyết đã giải quyết triệt để vấn đề này bằng cách đưa ra một cơ chế giải quyết tranh chấp đa dạng, tiệm cận với chuẩn mực quốc tế nhưng mang tính kế thừa, phát huy những ưu điểm của cơ chế giải quyết tranh chấp trong nước như:

• Các bên có thể sử dụng các phương thức của pháp luật Việt Nam, tại trọng tài nước ngoài, trọng tài quốc tế, tòa án nước ngoài, hoặc tại Trung tâm trọng tài quốc tế của chính TTTCQT.

• Các bên có thể thỏa thuận bằng văn bản về việc từ bỏ quyền yêu cầu Tòa án hủy phán quyết trọng tài của Trung tâm trọng tài quốc tế thuộc TTTCQT. Khi đó Tòa án sẽ không giải quyết yêu cầu hủy phán quyết, tạo ra một cơ chế “khóa” hiệu lực cuối cùng, mang lại sự chắc chắn và an tâm tối đa cho các bên tham gia giao dịch quốc tế.

5. Thay lời kết: Chuẩn bị cho một kỷ nguyên mới

Nghị quyết về Trung tâm tài chính quốc tế không chỉ đơn thuần là một tập hợp các chính sách ưu đãi, mà là một tuyên bố về một tư duy làm luật mới: cởi mở, cạnh tranh và sẵn sàng hội nhập. Đây là cơ hội vàng để các doanh nghiệp, nhà đầu tư trong và ngoài nước tham gia vào một hệ sinh thái tài chính sôi động, minh bạch và hiệu quả ngay tại Việt Nam. Việc nghiên cứu kỹ lưỡng các quy định đột phá này và chủ động xây dựng chiến lược phù hợp ngay từ bây giờ sẽ là chìa khóa để các doanh nghiệp không chỉ tồn tại mà còn bứt phá mạnh mẽ trong kỷ nguyên tài chính mới đang đến rất gần.

ALTAS CÓ THỂ HỖ TRỢ NHƯ THẾ NÀO?

ALTAS LAW cung cấp các gói dịch vụ pháp lý và kế toán, thuế toàn diện được thiết kế để hỗ trợ liền mạch trong giai đoạn chuyển đổi này:

• Dịch vụ Kế toán và Thuế: Chúng tôi cung cấp dịch vụ kế toán và thuế để giúp doanh nghiệp của Quý vị quản lý các tác động tài chính của những cải cách này, bao gồm lập kế hoạch thuế, báo cáo và tuân thủ.

• Giấy phép & Tuân thủ Quy định: Chúng tôi sẽ rà soát tỉ mỉ các giấy phép và giấy phép hiện có của Quý vị, tư vấn về các sửa đổi hoặc gia hạn cần thiết, và hướng dẫn Quý vị qua quy trình xin cấp bất kỳ phê duyệt mới nào. Đội ngũ của chúng tôi cũng sẽ đảm bảo Quý vị tuân thủ tất cả các thay đổi quy định liên quan.

Vui lòng liên hệ với chúng tôi qua email contact@altas.vn để thảo luận cụ thể cách chúng tôi giúp Quý vị vượt qua những cải cách này một cách thành công

---

Viết bởi: Lê Quang Lâm - Luật sư Thành viên tại ALTAS Law & Vũ Nguyễn Đức Huy - Luật sư Thành viên tại ALTAS Law 
Ngày: 07/07/2025